Agirre Lekube, José Antonio, 1904-1960

"Artikulu hau lehendakariari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Agirre». Jose Antonio Agirre Lekube -garaiko izen sisteman, Agirre ta Lekube'tar Joseba Andoni- (Bilbo, Bizkaia, 1904ko martxoaren 6a - Paris, Frantzia, 1960ko martxoaren 22a) politikari abertzale eta jeltzalea izan zen. 1936ko urriaren 7tik 1960 arte, Eusko Jaurlaritzako lehen lehendakaria. Espainiako Gerra Zibilaren garaian, Eusko Gudarostearen buruzagitza hartu zuen bere gain, eta autonomia estatutuak ardura eman zion eremuan (Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa) defentsa antolatzen saiatu zen, konbergentziako gobernu bat osatuz. Gerra amaieran, porrota eta erbesteratuen ihesa kudeatu behar izan zituen. Aliatuei lagunduz, haiekin bat egitea bilatu zuen atzerrian, baina Bigarren Mundu Gerra bukatutakoan, haiek uko egin zioten Euskal Herriari Francoren zapalkuntza kentzeari. Ondoren, Europar Batasunaren sortzaileetatik hurbil ibili zen, eta Europako Demokrazia Kristaua antolatzen lagundu zuen, partaide gisa esku hartuta. Gaur egun arte iraun duen mirespena eta begirunea sortu zuen Agirrek, aurkari politikoen artean elkarrizketa eta adostasuna eragiteko trebetasun aparta zuelako, mundu osoarekin elkartasunez jardun zuelako, eta, ideologia kristau eta abertzaletik abiatuta, politika, gizarte nahiz kultura arloetan asmo aurrerakoiak bultzatu zituelako. Honela dio Patxi Juaristi soziologoak:"

"José Antonio Aguirre y Lecube (Bilbao, 6 de marzo de 1904-París, 22 de marzo de 1960) fue un político español, militante del Partido Nacionalista Vasco, primer lendakari del Gobierno Provisional del País Vasco, así como Consejero de Defensa de aquel primer ejecutivo, labor que asumió durante la Guerra Civil Española. Durante su mandato, el Gobierno Provisional combatió del lado de la Segunda República y se creó el Ejército vasco (Euzko Gudarostea)."

"José Antonio Aguirre y Lecube (6 March 1904 - 22 March 1960) was a Spanish politician and activist in the Basque Nationalist Party. He was the first president of the Provisional Government of the Basque Country, as well as the executive's defense advisor during the Spanish Civil War. Under his mandate, the Provisional Government formed the Basque Army and fought for the Second Spanish Republic."